У ёмістым зборніку, прысвечаным творчасці Францыска Скарыны, аўтарытэтных асоб беларускай культуры канца 1980-х гадоў «Падарожная кніжка Скарыны» (Мн., 1990) больш за 100 аўтараў. Аднак самую важную, першасную (!) каштоўнасць яго творчасці для нас, яго нашчадкаў — духоўна-маральную накіраванасць і аснову, закладзеную ў хрысціянскіх канонах, — адзначылі толькі два аўтары, перакананыя вернікі, знаўцы Святога Пісання і творчасці славутага беларуса.
Юрый Лабынцаў: «Важна не столькі тое, што Скарына першы на зямлі нашай Радзімы выкарыстаў друкарскі станок, колькі тое, з якой мэтаю ён гэта зрабіў…» (с. 288).
Валянціна Дышыневіч раскрыла галоўную мэту Скарыны і разам з тым праблему скарыназнаўства, якая засталася праблемай і ў ХХІ стагоддзі: «Выкарыстанне Скарынам старажытных крыніц (Бібліі. — Аўт.) — складанае і амаль не вырашанае пытанне скарыназнаўства» (с. 280). Сапраўды, як жа яно магло быць распрацавана ў калісьці атэістычнай дзяржаве датычна рэлігійнага апалагета Скарыны? «Скарыну, як і іншых дзеячаў Адраджэння, прыцягвала свабода духу, ідэалы любові, міру, згоды, справядлівасці. Іх ён настойліва падкрэслівае ў сваіх творах, да іх палка заклікае праз стагоддзі і нас, каб любоўю захавалі жыццё на зямлі і сваю духоўную існасць сапраўднага чалавека», — адзначыла Дышыневіч (с. 281).
Але варта паслухаць самога Скарыну, паслухаць уласна аўтара, бо ў яго духоўна-асветніцкай публіцыстыцы, звернутай да сучаснікаў і нашчадкаў, якраз выкладзена тое найважнейшае, на што мы павінны звярнуць увагу, што павінны прыняць і засвоіць для карыстання ў жыцці. Гэта значыць зазнаць першасную мэту, дзеля якой Скарына звярнуўся да Бібліі:
«У гэтай кнізе — пачатак і канец усёй існуючай мудрасці, што зыходзіць ад Бога Усётрымальніка. У гэтай кнізе — усе законы і правы, якімі павінны карыстацца людзі ў зямным жыцці. У гэтай кнізе — усе лякарствы душэўныя і цялесныя, разам знойдзеце. Тут навучанне дабранраўных паводзін: як любіць Бога і бліжняга, як самога сябе! (Мф. 22:37, 39). Тут — павучанні ўсім людзям, якія праз веру, зычлівасць і згоду дабро памнажаюць… Мы, хрысціяне, спасцігнуўшы звычайныя навукі, што ўвесь час пашыраюцца, маем патрэбу ў навуцы векавечнай — выратаванні душы! Таму і чытаем для настаўлення святое Евангелле і імкнемся ў справах трымацца прыкладу жыцця Збаўцы нашага Ісуса Хрыста. Каб з Яго дапамогай знайсці шляхі ў Царства Нябеснае, падрыхтаванае для абраннікаў Божых».
З Прадмовы да ўсёй Бібліі
***
«…гэтая кніга (Эклезіяст. — Аўт.) вельмі патрэбная, бо ў ёй аб царкоўнай навуцы… Найбольш аб мудрасці, аб страху Гасподнім, аб Слове Божым, аб справядлівасці, аб веры, аб любові, аб надзеі, аб чысціні, аб міласэрнасці, аб моцы духоўнай, аб мірнасці, аб пачцівасці, аб шчодрасці, аб ціхмянасці, аб любові да людзей, аб навуцы Закона Божага, аб паслушэнстве бацькам сваім, аб праведнасці сваёй, аб тварэнні дабра, а не зла, аб шанаванні святых падзвіжнікаў веры, аб праведнасці цароў, аб высакародстве прарокаў Божых і аб іншых многіх добрых звычаях і норавах, якія ў ёй, чытаючы, знойдзеш... »
«Што было напісана раней на розных мовах, міласэрны Бог нам паслаў для нашага навучання, каб мы, Яго славячы, Яго любячы, Яму служылі, у Яго веравалі, да таго ж, каб былі дасканалыя ў норавах і добрыя справы чынілі» (Рым.15:4); «бо без веры не можам любіць Бога, як і вера без добрых дзеяў мёртвая» (Іяк. 2:20).
З Другой прадмовы да Кнігі Ісуса Сірахава
***
«Усё Пісанне боганатхнёнае, карыснае для навучання і выяўлення прыхаванага, для выпраўлення і спасціжэння ісціны. “Хай дасканалы будзе чалавек Божы і на ўсякую добрую справу гатовы”, — піша святы апостал Павел (2Цім. 3:16-17). Дзеля гэтага Святыя Пісанні прызначаны: для нашага навучання і выпраўлення духоўнага і цялеснага… Там ёсць справядлівасць, там ёсць чысціня душэўная і цялесная; ёсць там навучанне ўсякай праўдзе. Там — мудрасць і розум дасканалыя; там — міласць і дружалюбнасць без ліслівасці і ўсе іншыя добрыя норавы, нібы крыніцы, адтуль выходзяць».
З Прадмовы да Псалтыра
***
«Чалавечая істота двума законамі кіруецца: тым, што ад Госпада Бога, г.зн. прыроджаным, і напісаным.
Прыроджаны закон найбольш выконваецца: тое чыніць усім іншым, што самому люба прымаць ад іншых, і таго не чыніць іншым, чаго сам не хочаш мець ад іншых. На гэтым, як на падмурку, усе пісаныя законы заснаваныя, як Збаўца наш Ісус Хрыстос кажа: “Усё, што вы хочаце, каб чынілі вам людзі, тое і вы чыніце ім; у гэтым закон і прарокі”. (Мф. 7:12). Такім чынам, перш за ўсе пісаныя законы і правы, прыроджаны закон ад Госпада Бога дадзены і ўвесь у адзіным вызначэнні заключаецца: “Палюбі бліжняга свайго, як самога сябе” (Мф. 22:39)».
Сказанне да Кнігі Другога закона Маісеева
***
«Кожнае дрэва, што не родзіць добрага плода, высякаюць і кідаюць у агонь» (Мф. 7:19); «Бо як цела без духу мёртвае, так і вера без дзеяў мёртвая» (Іяк. 2:26).
Прадмова да Кнігі прарока Данііла
***
«Не толькі словам, але і дзеямі паказваць веру хрысціянскую: стрымліваць язык свой, беднымі не грэбаваць, быць міласцівымі; бо вера без дзей мёртвая!.. Не быць ганарлівымі, але да Бога ў змірэнні набліжацца, ад злога збягаць, на людзей не нагаворваць і не судзіць. Бог — адзіны суддзя для ўсіх» (Іяк.2:14—17,20; 4:11—12).
Сказанне да Саборнага паслання Іякава
***
«..не маючы гневу, зламоўнасці, не крыўдзячы бліжняга свайго… захавайма гэта, як да бацькоў сваіх, як да старэйшых, як да маладзейшых, так і да нямоглых, так і да інаверцаў, так і да ўсякага чалавека».
Прадмова да Кнігі Дзеянні святых апосталаў
***
«І сказаў ім Ісус: “Я — хлеб жыцця; хто да Мяне прыходзіць — не зазнае голаду, а хто веруе ў Мяне — не зазнае смагі ніколі” (Ін. 6:35)».
Прадмова да Кнігі Зыход
Не можа быць дасканалага грамадства, дасканалай дзяржавы без дасканалага чалавека. Калі прымаем гэтую аксіёму, дык праблема перакладу скарынаўскіх твораў (на зразумелую для нашых сучаснікаў мову. — Рэд.) набывае, без перабольшання, дзяржаўнае значэнне! Бо Скарынам, як гуманістам і патрыётам, якраз і была пастаўлена найвысакароднейшая мэта — праз агульначалавечыя хрысціянскія каштоўнасці, закладзеныя ў Бібліі, — выхаванне дасканалай асобы.
Надрукавана ў газеце "Літаратура і мастацтва".
Леанід КАЧАНКА
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
I recently learned my surname is not Polish, but Belarusian. I heard you on shortwave in the past and am so happy to listen online in English. We hear nothing about Belarus here in the US so I am so glad to learn about your country. Keep on broadcasting in English. I also joined the Hoererklub on Facebook as I can understand German. If you have information or a station pennant, I will very much appreciate it.
Sheryl Paszkiewicz, 1015 Green St, Manitowoc WI 54220 USA
Answer:
Dear Sheryl, thank you very much for listening to us! We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. By the way, if you're interested, you can participate in our "The Old Country's Loving Call" project and send a greeting to Belarus. You can find more detailed information at http://www.radiobelarus.by/en/content/hukaje_eng
Also, in case you like sports, here's the link to an international competition of ours "My Greetings to 2nd European Games" http://www.radiobelarus.by/en/content/games_eng
73 from the entire staff of RBI! Прывiтанне з Малой Радiзмы :)
Hello from Birmingham United Kingdom!
My name is Michael.
I really enjoyed listening to your program on the Hotbird satellite 13e. I very much love listening to your news and current affairs.
Ask you to send me a small gifts. I hope you guys are all good.
Lots of love from UK
Especially enjoying learning about Belarus. History and culture
Michael Rogers
Flat 2 463 City road Birmingham
B17 8LG
United Kingdom
Answer:
Michael,
thank you very much for listening to us! We're glad that you enjoy our programs. We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. Best regards and stay tuned!
Hello. I am a new listener to your English service. I listen on the Radio 1 News app. I enjoyed listening to the news. Do you have any information on shortwave broadcasts you can send me?
Thank you,
Joe Cosimo
23 Ivy Ln, Dupont, PA 18641 U.S.A.
Answer:
Dear Joe, thank you for listening to Radio Belarus International! We're glad that you enjoyed our news. RBI broadcasts on shortwave only in German on 6005 and 3985 kHz. News and programs in English are available via our website and satellites. We'll also send you a postcard and a small souvenir as soon as we can. 73!
Hello,
My name is Younes Lazazi, I am from Algeria.
I am very happy that radio Belarus has started broadcasting in Arabic.
I would like to receive stickers and printed matter of the station and the Arabic and french services if possible.
My address:
Monsieur Younes Lazazi 14 rue Maza Boualem El-Harrach 16009 Alger Algérie
Thank you.
Answer:
Dear Younes Lazazi,
we're happy that you like our boradcasts. We'll send you some of our printed materials via mail in the nearest future. 73!
Dear English Service Radio Belarus,
Greetings to all staff and listeners of English Service of Radio Belarus. We listen your webcast program. Your program quality is very nice. Your website is colorful & documented. We liked your programs, News, and Current Affairs Program. We are interested about Culture, life style of Belarusian people, historical places, Tourist attraction and destination of Belarus.
Please send some program schedule, sticker, view card, Promotional items of Radio Belarus for our club members and students.
We are waiting for your reply.
With best wishes,
SHIVENDU PAUL
President
Metali Listeners' Club
India
Answer:
Dear Shivendu Paul,
thank you very much for listening to us! Your club is among our most dedicated listeners. We will send you some of our promotional products as soon as possible. 73!
Hello!
Did the arabic programmes start? I don't see them on your Internetcast schedule page. Thanks!
Answer:
Hello! The Arabic programmes have been on air since October, every Monday. You can see the schedule and listen to them on our Arabic page http://radiobelarus.by/ar
FM transmitters and frequencies:
Rakitnitsa - 106.2 MHz
Hrodna - 95.7 MHz
Svislach - 104.4 MHz
Heraniony - 99.9 MHz
Braslau - 106.6 MHz
Miadzel - 102.0 MHz
Satellite broadcasting:
see satellite parameters here
