На сённяшні дзень вядома аб знаходжанні ў Беларусі толькі трох жывапісных палотнаў мастака Яна Дамеля - у калекцыі Нацыянальнага мастацкага музея. А невядомыя малюнкі з фондаў Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі - цяпер можна ўбачыць і онлайн!
У юбілейны год мастака - ўнiкальныя факты i новыя звесткі пра жыццё i мастацкую спадчыну слаўнага жывапісца і графіка XIX стагоддзя - ў інтэрв’ю міжнароднаму радыё “Беларусь” раскрыў вядучы навуковы супрацоўнік аддзела старажытнабеларускага мастацтва Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь Дзмітрый Моніч:
Ян Дамель (1780–1840) – вядомы мастак першай паловы ХІХ ст. на беларускіх землях, выпускнік факультэта літаратуры і свабодных мастацтваў Віленскага ўніверсітэта, стваральнік шматлікіх партрэтаў сучаснікаў, батальных сцэн і алтарных палотнаў. Аднак нягледзячы на знакамітасць імя, для нас ён застаецца невядомай фігурай. Цьмяныя звесткі яго біяграфіі сталі прычынай стварэння шматлікіх міфаў і выдумак, якія і сёння лунаюць вакол асобы майстра.
Ян Дамель. Аўтапартрэт 1828 Нацыянальны музей у Варшаве
Ян Дамель нарадзіўся ў 1780 годзе ў Курляндыі (сучасная Латвія), дакладная дата і мясцовасць невядомы. Вельмі часта ў літаратуры месцам нараджэння мастака памылкова называецца горад Мітава (сучасная Елгава). Згодна з дакументам, напісаным уласнаручна Дамелем, у Мітаве ён хадзіў у школу да 1797 года, потым выехаў у Жмудзь і на працягу аднаго года працаваў гувернёрам. На сённяшні дзень не выяўлена метрыка аб нараджэнні мастака або іншы дакумент, дзе была б пазначана дакладная дата нараджэння або, прынамсі, год. У архіўных дакументах і літаратуры першай паловы ХІХ стагоддзя сустракаюцца наступныя гады — 1777, 1778, 1779, 1781 і нават 1790.
Ян Дамель. Маленне аб чашы. 1830 Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь
Пра сям’ю Дамеля звестак яшчэ менш, чым пра дату нараджэння. Сам мастак піша, што яго бацька быў гандляром, жыў на тэрыторыі Курляндыі ў двары Беркер (верагодна, сённяшняя сядзіба Беркенэ, Латвія), пазней пераехаў у Жмудзь, жыў у Жагорах (сёння Жагары, Літва), дзе і памёр. Першы біёграф і сябра Яна Дамеля Адам Шэмеш у сваіх успамінах пра мастака зазначае, што яго бацькі былі шляхетнага паходжання, дзед быў палкоўнікам саксонскіх войскаў, пазней гэтыя звесткі былі скажоныя ў слоўніку мастакоў Эдварда Раставецкага, дзе палкоўнікам саксонскіх войскаў названы ўжо бацька, і паўтараліся ў шматлікіх выданнях ХХ і ХХІ стагоддзяў. Згадкі пра шляхетнае паходжанне Дамеля сустракаюцца ў рэгістры студэнтаў Віленскага ўніверсітэта, фармулярных спісах выкладчыкаў Віленскай губерніі і дакументах Мінскага галоўнага суда ў справе па абвінавачванні Ігната Цэйзіка.
У 1799 годзе Дамель пераяжджае ў Вільню і паступае ва ўніверсітэт на курс малюнка і жывапісу да прафесара Францішка Смуглевіча, пасля смерці якога ў 1807 годзе змяніў Ян Рустэм. Пасля заканчэння Віленскага ўніверсітэта і здачы адпаведных іспытаў, у 1809 годзе, Ян Дамель атрымаў ступень магістра свабодных мастацтваў і пачаў выкладаць у віленскай гімназіі.
Падчас навучання ў Віленскім універсітэце Дамель знаёміцца з Ігнатам Цэйзікам, які першапачаткова працаваў у канцылярыі, а пазней слухаў курсы хіміі, агульнай гісторыі, французкай мовы і малявання, аднак навуковай ступені не атрымаў. Прыяцельскія адносіны паміж студэнтамі перараслі ў сяброўства, якое працягвалася і пасля заканчэння навучання. Дамель выкладаў малюнак у віленскай гімназіі, Цэйзік займаўся арганізацыяй уласнай гаспадаркі ў Слуцкім павеце, бачыліся яны рэдка, таму кантакт падтрымліваўся праз ліставанне. 1811–1814 гады, бадай што, самы вывучаны перыяд жыцця мастака менавіта дзякуючы захаванай перапісцы. Сяброўскія лісты сёння з’яўляюцца каштоўным скарбам для даследчыкаў. Пасля вяртання з Сібіры Ян Дамель вырашае пасяліцца ў Мінску. Што кіравала мастаком пры выбары месца пражывання, застаецца таямніцай. Шэмеш піша, што падчас “Мінскага” перыяду мастак не выяжджаў на далёкія адлегласці, за выключэннем падарожжа ў Санкт-Пецярбург у 1836 г., ён наведваў сваіх сяброў і знаёмых у вёсках і мястэчках. Гэты час стаў найбольш плённым для Дамеля як мастака: была створана вялікая колькасць партрэтаў сучаснікаў, гістарычных карцін і алтарных палотнаў для касцёлаў.
Ян Дамель памёр ў Мінску ў 1840 годзе, быў пахаваны ў крыпце Мінскага Кальварыйскага касцёла Узвышэння Святога Крыжа. Пасля яго засталася багатая мастацкая спадчына, якая размяшчалася пераважна ў прыватных калекцыях (партрэты, палотны на гістарычную тэматыку і альбомы малюнкаў) беларускай шляхты і касцёлах (алтарныя палотны). Сёння вядома месцазнаходжанне толькі лічаных карцін і графічных твораў пераважна ў музейных зборах Беларусі, Літвы, Польшчы і Расіі.
На сённяшні дзень вядома аб знаходжанні ў Беларусі толькі трох жывапісных палотнаў Яна Дамеля (калекцыя Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь). Прадстаўленыя на выставе малюнкі з фондаў Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі стануць цудоўным дадаткам да мастацкай спадчыны майстра.
Крыніца: https://niab.by/newsite/en/vistava-damel
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
Здравствуйте. Говоря о красоте природы Беларуси, о менталитете её жителей неотъемлемой чертой которого является гостеприимство хочется назвать Беларусь таким синонимом как Добрарусь.
Сосновский Кирилл.
Ответ:
Спасибо за отзыв!
Hallo Jana und Jelena,
Höre gerade den tollen Song 10:45 min ( Hörerbriefkasten) Was ist das für ein traditionelles Instrument im Soloteil, klingt etwas wie ein Dudelsack, aber der ist ja in Schottland:-)
LG
Dietmar Wolf
Ответ:
Lieber Dietmar,
das ist wirklich ein Dudelsack :) In Belarus wird es aber Dudá genannt. Eigentlich ist Duda ein belarussisches traditionelles Musikinstrument. Übrigens gibt es viele Arten und Formen von Dudelsack in verschiedenen Kulturen und Ländern von Südamerica bis Indien.
PS: das Lied ist Каляда На Балоце von Тутэйшая Шляхта. ;)
Beste Grüße
Dear sir
How are you. I am rasheed from Pakistan. I am listners of radio Belarus. All programe is informative & intersting. I am intersting in history & culture. Thanks. Please send me some datiles about radio.
Muhammad RASHEED KHAN
PAKISTAN
Ответ:
Dear Muhammad Rasheed Khan, thank you very much for listening to RBI! We'll send you a parcel via regular mail as soon as possible.
Stay tuned and 73!
RBI
Добрый день! Прошу уточнить, что за песня играла в субботу 29.09.2018 в период с 14.00 до 16.00 со словами "Маша Маруся...в Беларуси". Буду очень признательна за ответ.
Елена
Ответ:
Добрый день, Елена!
Интересующая вас музыкальная композиция - песня "Маня-Маруся", которую исполняет ансамбль "Сябры" (вокал: Валерий Рязанов)!
Спасибо, что Вы с нами!
(перевод с английского)
Привет, Радио "Беларусь"!
Я постоянный слушатель ваших программ. Пишу вам впервые. Мне очень нравится слушать все ваши программы: новости, спорт, музыка и другие. Также мне очень нарвится ваша национальная культура. Примите мои поздравления по поводу проведения II Европейских игр в Минске в 2019 году. Мы тоже очень любим спорт. Ребята в нашем посёлке очень хорошо играют в футбол. Буду признателен, если пришлёте мне расписание программ и открытки для ребят.
Спасибо.
Хан Рахат Кумар
Западная Бенгалия
Индия
Ответ:
Здравствуйте, Хан Рахат Кумар,
очень рады получить Ваше сообщение! Мы отправим Вам письмо с расписанием и сувенирами в ближайшее время. Также Вы можете принять участие в нашем конкурсе спортивных селфи, посвященному предстоящим II Европейским играм. Более подробно на нашем сайте: www.radiobelarus.by/en/content/games_eng
Здравствуйте! Замучила ностальгия по белорусскому радио, а вот на планшете никак вас не послушать. Да и в гугл-плэе нет приложения для прослушивания вашего канала. Очень жаль. Наталья.
Ответ:
Здравствуйте, Наталья! Поддержка ОС Андроид и наше приложение в Google Play в разработке, так что не отчаивайтесь) А пока вы можете послушать нас скачав программные блоки с нашего сайта. Пишите нам ещё!
Спасибо большое, радио "Беларусь", за столь важное дело: рассказ о нашей стране за рубежом. Хотелось бы услышать интервью с успешными уроженцами нашей страны: спортсменами, звездами эстрады, представителями научной и образовательной сферы и т.д. А также предлагаю добавить больше опросов о нашей стране. Возможно, зарубежным слушателям было бы интересно услышать рубрику "История в цифрах", где освещались бы основные исторические события,связанные с нашей страной. В целях знакомства с нашей культурой можно рассказывать о классиках, а также цитировать стихи, многие из которых есть в переводах. Успехов Вам и творческого вдохновения! Татьяна М.
Ответ:
Татьяна, спасибо за отзыв и интерес к нашему радио! Мы обязательно учтем ваши пожелания. Многое из того, что вы предложили, мы уже освещаем. В передачах радио "Беларусь" можно услышать интервью с нашими соотечественниками, а также узнать интересные факты из истории и современности Беларуси. Следите за нашим эфиром.
Здравствуйте.
Вы не рассматривали вариант вещания на СВ? Сегодня парк радиоприемников очень широк, в любом доме каждой деревни найдется старое радио. К сожалению, в данном диапазоне в Беларуси вещание уже несколько лет, как прекращено. При этом новостных радиостанций во многих регионах просто нет. Приходится слушать те же ВестиFM на частоте 1423 кГц из Приднестровья. Вот было бы здорово в Беларуси слушать свои новости, политический анализ, различного рода обзоры. Аудитория может состоять из жителей населенных пунктов, где нет нормального приема FM, автомобилистов, проезжающих по дорогам страны, любителей приема АМ.Виктор.
Ответ:
Здравствуйте, Виктор!
К сожалению, реалии таковы, что многие радиостанции отказываются от вещания на коротких и средних волнах. Радио "Беларусь" не исключение, несколько лет назад и мы перестали вещать на КВ и СВ. Сейчас мы делаем акцент на вещание через спутник (информация по приему есть на нашем сайте) и через Интернет. В некоторых регионах Беларуси (Брест, Гродно, Мядель и др.) наш сигнал можно поймать в ФМ-диапазоне. Надеемся, эта информация вам пригодится.
Здравствуйте, уважаемые друзья из Республики Беларусь.
Сегодня принял вашу передачу на немецком языке на частоте 11730. К сожалению сигнал здесь в России в Кировской области достаточно слабый. Но обычно я вас слушаю через интернет на вашем сайте. Передачи считаю довольно интересными. Особенно нравятся ваши песни на белорусском языке.
Рапорт о приёме я вам посылаю по обычной почте на листе бумаге. Думаю и вам приятнее такие рапорты получать, чем по e-mail.
Ответ:
Уважаемый Дмитрий!
Спасибо, что написали в гостевую книгу! Немецкая редакция рада, что наши передачи слушают теперь не только в немецкоязычных странах. С нетерпением ждем Вашего письма!
Немецкая служба Радио "Беларусь".
Здравствуйте.
Прослушал Вашу радиопередачу на КВ - 7 255 кГц и выслав Вам рапорт о приёме, смогу ли я получить от Вас карточку подтверждения о приёме.
Давненько я от Вас ранее получил карточку о приёме на КВ и ДВ.
Ответ:
Здравствуйте, Владимир. Да, конечно, присылайте рапорт о приёме. Мы с радостью ответим на ваше письмо и вышлем вам QSL карточку.
FM-передатчики и частоты:
Ракитница - 106.2 МГц
Гродно - 95.7 МГц
Свислочь - 104.4 МГц
Геранены - 99.9 МГц
Браслав - 106.6 МГц
Мядель - 102.0 МГц
Спутниковое вещание:
технические параметры смотрите здесь
© 2006-2025. Белтелерадиокомпания. Все права защищены.
