Беларусь адзначае вялікае свята – Дзень Незалежнасці. Сёлета яно пазначана 75-годдзем вызвалення краіны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Для беларусаў ваенныя падзеі нельга назваць далёкімі, бо ў кожнай сям’і памятаюць пра загінулых родных. У кожным раёне, населеным пункце краіны знойдуцца помнікі, брацкія магілы, музейныя экспазіцыі. Праз іх усенародная трагедыя і подзвіг становяцца блізкімі, зразумелымі і відавочнымі. Гісторыю пра энтузіяста, які здолеў аб’яднаць аднадумцаў і захаваць памяць пра абаронцаў Айчыны, – чытайце і слухайце ў матэрыяле міжнароднага радыё “Беларусь”.
Мемарыял на плошчы Бессмяротнасці ў г. Стоўбцы
Аграгарадок Стары Свержань Стаўбцоўскага раёна Мінскай вобласці ў ваенны час быў вёскай, куды захопнікі прыйшлі ўжо ў першыя жахлівыя дні. Чатыры гады Стаўбцоўшчына знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. На яе тэрыторыі ішлі баі. У тыле ворага дзейнічалі партызаны. Немцы знішчылі тысячы людзей у гета. Вызваленне адбылося 2 ліпеня 1944-га сіламі 4-га гвардзейскага кавалерыйскага Кубанскага корпуса. Змагаліся ў ім салдаты з усяго Савецкага Саюза, імёны загінуўшых сёння ўвекавечаны на “сцяне памяці” ў раённым цэнтры. Спісы ахвяр у значнай ступені пашырыліся дзякуючы апантанай дзейнасці мясцовага настаўніка гісторыі і краязнаўцы Івана Шавеля.
Імёны загінуўшых на Стаўбцоўшчыне, увекавечаныя на плошчы Бессмяротнасці
“Няма безыменных герояў”
Іван Шавель прыехаў працаваць на Стаўбцоўшчыну, у Старасвержанскую сярэднюю школу, у 1947 годзе. На новым месцы ён, ураджэнец суседняга Уздзенскага раёна, пачаў вывучаць гісторыю. На дапамогу паклікаў вучняў, стварыўшы краязнаўчы гурток. Школьнікі шукалі экспанаты, якія з часам стварылі дыхтоўную калекцыю.
— Ваенная тэма бацьку была асабліва блізкай, – тлумачыць сын, таксама настаўнік гісторыі, Яўген Шавель. – На яго прыйшла “пахаронка” як на загінуўшага падчас абароны адной з вёсак у Польшчы. Нямецкі кулямётчык у апошні момант скіраваў агонь у іншы бок, і так ён цудам выратаваўся, аднак трапіў на непрацяглы час у палон. А пасля да заканчэння вайны ваяваў у радах Савецкай Арміі.
— На ўрокі да Івана Андрэевіча дзеці ішлі з пытаннямі: ён мог цікава гаварыць на любую тэму, аднак быў патрабавальным і прынцыповым, цалкам аддаваў сябе і далучаў да сваіх захапленняў нас. Напрыклад, мы хадзілі да аднавяскоўцаў, запісвалі ўспаміны. Было нават заданне такое: занатаваць успаміны сведкаў ваенных падзей. Я, да прыкладу, гутарыла са сваім бацькам, - успамінае Ніна Аляшкевіч.
Пасля вайны, калі яшчэ не былі створаны архівы і напісаны падручнікі гісторыі, замест навуковых інстытутаў працавалі апантаныя людзі, краязнаўцы. У вёсцы Стары Свержань такім чалавекам стаў настаўнік Іван Шавель. Вучні школы аб’ядноўваліся ў так званыя пошукавыя групы і станавіліся “чырвонымі следапытамі”. Пасля ўрокаў удзельнікі краязнаўчага гуртка збіраліся на пасяджэнні і, самае цікавае, пісалі лісты верагодным сваякам тых, хто загінуў падчас вызвалення Стаўбцоўшчыны летам 1944-га. Дзякуючы Івану Шавелю і яго камандзе на помніку ў гонар герояў-вызваліцеляў у раённым цэнтры з’явіліся 136 прозвішчаў салдат. Вясковы настаўнік здолеў прайсці ўсе інстанцыі і атрымаць звесткі з закрытага на той час Архіва Міністэрства абароны СССР у горадзе Падольску Маскоўскай вобласці.
Дырэктар Старасвержанскай сярэдняй школы Ніна Аляшкевіч паказвае справаздачу вучняў-краязнаўцаў за 1970-1971 гг.
Выпускнікі 1966 г. – піянеры краязнаўства ў в. Стары
— Вялікая перапіска вялася ў межах усяго Савецкага Саюза. На кожнага загінуўшага высылалася ў населены пункт – яго даваеннае месца жыхарства – некалькі канвертаў: адзін – на імя верагодных свякоў, другі – у школу і трэці – на імя адной з мясцовых арганізацый, –тлумачыць Яўген Шавель.
Тагачасныя школьнікі з нецярпеннем чакалі паштальёна: “Адкуль сёння прыляціць вестка?”. Вучні і настаўнік знайшлі 80 адрасатаў – сваякоў, якія да таго часу не ведалі, дзе пахаваны іх сын, брат, бацька… Дзякуючы гэтай інфармацыі сем’і загінуўшых змаглі ў тым ліку атрымаць грашовыя выплаты. А некаторыя нават прыязджалі на Стаўбцоўшчыну, каб пакланіцца гэтай зямлі і пакінуць пра сябе памяць: напрыклад, на плошчы Бессмяротнасці ў райцэнтры, а таксама ў школьным двары былі пасаджаны сібірскія кедры. Калі дрэвы да сёння не захаваліся, то лісты і паштоўкі ад удзячных адрасатаў можна знайсці ў школьнай экспазіцыі.
“Нам пішуць”: альбом з лістамі, якія атрымлівалі “чырвоныя следапыты”
Музей на малой радзіме
Іван Шавель разам са сваімі вучнямі, акрамя ваенных сведчанняў, папаўняў экспанатамі раздзелы пра археалогію, этнаграфію гэтага краю. Напрыклад, з першабытнай стаянкі, выяўленай на тэрыторыі раёна, у школьную калекцыю трапіў зуб маманта. Калі ж у савецкі час была закрыта мясцовая царква, то каштоўны царкоўны архіў захаваўся менавіта дзякуючы краязнаўцу Івану Шавелю. Натуральна, былі ў экспазіцыі і каларытныя атрыбуты беларускай вёскі 20 стагоддзя, рэканструяваны побыт сялянскай хаты, прадстаўлены ткацкі станок.
— Такім людзям – нізкі паклон. Яны – наша мінулае і будучае! І, калі жыве памяць, то жывём мы і наша краіна, – рэзюмуе дырэктар Старасвержанскай сярэдняй школы Ніна Аляшкевіч.
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
I recently learned my surname is not Polish, but Belarusian. I heard you on shortwave in the past and am so happy to listen online in English. We hear nothing about Belarus here in the US so I am so glad to learn about your country. Keep on broadcasting in English. I also joined the Hoererklub on Facebook as I can understand German. If you have information or a station pennant, I will very much appreciate it.
Sheryl Paszkiewicz, 1015 Green St, Manitowoc WI 54220 USA
Answer:
Dear Sheryl, thank you very much for listening to us! We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. By the way, if you're interested, you can participate in our "The Old Country's Loving Call" project and send a greeting to Belarus. You can find more detailed information at http://www.radiobelarus.by/en/content/hukaje_eng
Also, in case you like sports, here's the link to an international competition of ours "My Greetings to 2nd European Games" http://www.radiobelarus.by/en/content/games_eng
73 from the entire staff of RBI! Прывiтанне з Малой Радiзмы :)
Hello from Birmingham United Kingdom!
My name is Michael.
I really enjoyed listening to your program on the Hotbird satellite 13e. I very much love listening to your news and current affairs.
Ask you to send me a small gifts. I hope you guys are all good.
Lots of love from UK
Especially enjoying learning about Belarus. History and culture
Michael Rogers
Flat 2 463 City road Birmingham
B17 8LG
United Kingdom
Answer:
Michael,
thank you very much for listening to us! We're glad that you enjoy our programs. We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. Best regards and stay tuned!
Hello. I am a new listener to your English service. I listen on the Radio 1 News app. I enjoyed listening to the news. Do you have any information on shortwave broadcasts you can send me?
Thank you,
Joe Cosimo
23 Ivy Ln, Dupont, PA 18641 U.S.A.
Answer:
Dear Joe, thank you for listening to Radio Belarus International! We're glad that you enjoyed our news. RBI broadcasts on shortwave only in German on 6005 and 3985 kHz. News and programs in English are available via our website and satellites. We'll also send you a postcard and a small souvenir as soon as we can. 73!
Hello,
My name is Younes Lazazi, I am from Algeria.
I am very happy that radio Belarus has started broadcasting in Arabic.
I would like to receive stickers and printed matter of the station and the Arabic and french services if possible.
My address:
Monsieur Younes Lazazi 14 rue Maza Boualem El-Harrach 16009 Alger Algérie
Thank you.
Answer:
Dear Younes Lazazi,
we're happy that you like our boradcasts. We'll send you some of our printed materials via mail in the nearest future. 73!
Dear English Service Radio Belarus,
Greetings to all staff and listeners of English Service of Radio Belarus. We listen your webcast program. Your program quality is very nice. Your website is colorful & documented. We liked your programs, News, and Current Affairs Program. We are interested about Culture, life style of Belarusian people, historical places, Tourist attraction and destination of Belarus.
Please send some program schedule, sticker, view card, Promotional items of Radio Belarus for our club members and students.
We are waiting for your reply.
With best wishes,
SHIVENDU PAUL
President
Metali Listeners' Club
India
Answer:
Dear Shivendu Paul,
thank you very much for listening to us! Your club is among our most dedicated listeners. We will send you some of our promotional products as soon as possible. 73!
Hello!
Did the arabic programmes start? I don't see them on your Internetcast schedule page. Thanks!
Answer:
Hello! The Arabic programmes have been on air since October, every Monday. You can see the schedule and listen to them on our Arabic page http://radiobelarus.by/ar
FM transmitters and frequencies:
Rakitnitsa - 106.2 MHz
Hrodna - 95.7 MHz
Svislach - 104.4 MHz
Heraniony - 99.9 MHz
Braslau - 106.6 MHz
Miadzel - 102.0 MHz
Satellite broadcasting:
see satellite parameters here
