ЕАЭС 2.0, спадчына СССР і час дзейнічаць разам. Уся прамова Лукашэнкі на Еўразійскім эканамічным форуме ў Мінску

Прамова Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі

на Еўразійскім эканамічным форуме ў Мінску

"Паважаныя кіраўнікі дзяржаў!
Паважаныя ўдзельнікі пасяджэння!

Згодна з пратаколам мне даручана выступіць першым. Не таму, што я тут самы вопытны і іншае. А таму што, як у нас прынята... Мерапрыемства праходзіць на тэрыторыі Беларусі, беларусы старшынствуюць у нашым саюзе. Таму, як заўсёды, кіраўніку дзяржавы даводзіцца і пачынаць, і заканчваць мерапрыемства.

У бягучым годзе Беларусь, як я сказаў, старшынствуе ў Еўразійскім эканамічным саюзе, і я рады вітаць вас у Мінску на эканамічным форуме - самай маштабнай адкрытай дыскусійнай пляцоўцы нашага аб'яднання.

У гэтай зале прысутнічаюць прадстаўнікі больш як 30 краін свету. Упэўнены, што праведзены на працягу дня і маючы адбыцца абмен думкамі будзе карысным для далейшага развіцця ЕАЭС.

Еўразійскі эканамічны саюз перасягнуў ужо дзесяцігадовы рубеж з моманту яго стварэння. Наперакор скептыкам наша аб'яднанне паказала здольнасць да знаходжання ўзаемапрымальных рашэнняў і рабочых кампрамісаў. Яно не проста функцыянуе, але і дабіваецца поспеху па асноўных параметрах.

За 10 гадоў больш як у 2 разы павялічыўся ўзаемны тавараабарот краін-удзельніц і на 37 працэнтаў аб'ём знешняга гандлю. Сукупны ВУП саюза вырас амаль на 18 працэнтаў, прамысловая вытворчасць - на 30 (працэнтаў. - Заўвага БЕЛТА), аб'ём прадукцыі сельскай гаспадаркі - на 25 працэнтаў, грузаабарот - на 10, аб'ём інвестыцый - больш як на 40 працэнтаў. Узровень беспрацоўя знізіўся амаль удвая і складае менш за 3 працэнты (2,8).

Еўразійскі бізнес у поўнай меры адчуў перавагі бяспошліннага трансгранічнага гандлю і прымянення адзіных норм права, бесперашкодных узаемаразлікаў у нацыянальных валютах.

Важным дасягненнем для нашых грамадзян з'яўляюцца магчымасці свабоднага працаўладкавання ў ЕАЭС. Створаны лічбавы сэрвіс "Работа без межаў", забяспечаны аднолькавыя правы ў сферы пенсійнага забеспячэння, прызнанне дакументаў аб адукацыі.

У нас з'явіліся краіны-наглядальнікі на розных кантынентах. Мы заключаем гандлёвыя пагадненні. Гэта значыць, і геаграфія, і функцыянал ЕАЭС пашыраюцца. ЕАЭС сёння разам з дзяржавамі-партнёрамі - гэта пятая частка насельніцтва свету і самае вялікае аб'яднанне па плошчы, па тэрыторыі.

На гэтай вялізнай тэрыторыі сканцэнтравана чвэрць усіх разведаных відаў карысных выкапняў. Наш саюз займае першае месца ў свеце па здабычы нафты; другое - па здабычы газу і вытворчасці мінеральных угнаенняў; трэцяе - па вытворчасці пшаніцы, бульбы, жывёлагадоўчай прадукцыі і па працягласці чыгункі; чацвёртае - па здабычы вугалю, вытворчасці чыгуну і сталі, мяса і па агульнай працягласці аўтамабільных дарог.

Але заспакойвацца на дасягнутым ні ў якім разе нельга. Бо пры ўсім гэтым валавы ўнутраны прадукт нашага саюза складае ўсяго толькі каля 4 працэнтаў у структуры сусветнага. Аб чым гэта сведчыць? Што патэнцыял нашага інтэграцыйнага аб'яднання не задзейнічаны на поўную моц. І за наступныя 10 гадоў мы павінны як мінімум падвоіць гэту лічбу, надаўшы новы імпульс інтэграцыі. Дарэчы, мы стратэгію развіцця нашага саюза прымалі на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў да 2025 года. Заўтра мы будзем абмяркоўваць гэту тэму. Скажу адкрыта, тут не усе, каля 18 важнейшых паказчыкаў мы не выканалі. Рабіце высновы з гэтага.

Таму настае час ЕАЭС 2.0, як мы яго называем у Беларусі. Нам трэба ставіць перад сабой новыя, больш сур'ёзныя задачы і іх рэалізоўваць. У многім вырашэнне гэтых праблем залежыць ад нашай еўразійскай камісіі (апарату нашага) і кіраўнікоў дзяржаў, кіраўнікоў урадаў.

У кожнага з маіх калег, прысутных тут, ёсць разуменне, якімі мы хочам бачыць нашы краіны ў сярэдне- і доўгатэрміновай перспектыве. Трэба знаходзіць і настойліва рэалізоўваць сумесныя меры, каб інтэграцыя давала дабаўленую вартасць. Каб людзям было відавочна: самастойна, без саюза мы не змаглі б гэтага зрабіць так хутка і так добра.

Калі падпісвалі дагавор аб саюзе, 2025 год вызначаны, як я ўжо сказаў, быў своеасаблівым гарызонтам, за якім пачнецца новы этап у дзейнасці аб'яднання. І сёння ў нас ёсць усе падставы (яшчэ раз гэта падкрэслю) прадставіць асобныя элементы саюза (версіі. - Заўвага БЕЛТА) 2.0.

У сітуацыі сусветнай турбулентнасці важна не плесціся ў хвасце падзей, а самім уплываць у пазітыўным рэчышчы на глабальны парадак дня, мець прадуманыя мадэлі рэагавання на знешнія выклікі. Каб не згубіцца ў перанасычаным сусветным рынку, у ЕАЭС версіі 2.0 павінен быць свой фірменны еўразійскі прадукт - прыкметны, запатрабаваны і па-сапраўднаму агульны для ўсіх краін-удзельніц. Гэта базавая ўмова заваявання і ўтрымання пазіцый на сусветнай арэне.

У пачатку года ў звароце да кіраўнікоў дзяржаў у якасці старшыні Беларусь заявіла аб неабходнасці кааперацыі па тых напрамках, без якіх сёння немагчыма ўпэўнена адчуваць сябе сярод сусветных эканамічных лідараў. Гэта электратранспарт, мікраэлектроніка, робататэхніка, інфармацыйна-камунікацыйныя тэхналогіі, новыя матэрыялы.

Работа па кааперацыйных праектах пачата, прыняты адпаведныя рашэнні, у саюзным бюджэце на гэтыя мэты прадугледжаны немалыя грошы. Трэба не даганяць адзін аднаго ў традыцыйных галінах, а разам стаць лідарамі ў новых, такіх, аб якіх мы пакуль, можа, нават і не думаем, але яны самі прыйдуць.

Аб'яднаўшы патэнцыялы нашых эканомік, мы можам стварыць унікальны еўразійскі прадукт. Ад самалётаў і паяздоў да лічбавых рашэнняў і штучнага інтэлекту. Сёе-тое ў гэтых галінах мы ўжо навучыліся рабіць

У саюзе версіі 2.0 трэба не толькі аб'ядноўваць патэнцыялы, але і рацыянальна размяркоўваць намаганні і нашы рэсурсы. Відавочна, што кожнай краіне патрэбны космас, але не ў кожнай краіне для гэтага ёсць касмадром. У рамках саюза такі падыход правільны і ў іншых галінах.

Замест канкурэнцыі ў вытворчасці адных і тых жа тавараў, стварэння новых дубліруючых магутнасцей трэба сканцэнтравацца на ўзаемадапаўненні нацыянальных эканомік, убудоўванні ў вытворчыя ланцужкі існуючых флагманаў, фарміруючы тым самым агульныя таварныя прапанаванні для ўнутранага рынку ЕАЭС і для экспарцёраў.

Для прарыву патрэбна аб'яднаць навуковы, інжынерны і фінансавы патэнцыялы. Добрым рашэннем можа стаць стварэнне сумесных даследчых і інавацыйных цэнтраў, якія будуць распрацоўваць новыя тэхналогіі і прадукты. Звязка навукі і вытворчасці з арыенцірам на экспарт будзе забяспечваць і тэхналагічны суверэнітэт, і канкурэнтаздольнасць нашых тавараў на сусветным рынку.

Сфера паслуг - гэта палова сукупнага валавога ўнутранага прадукту ЕАЭС. Рэзерваў яе росту вельмі шмат. Кропкай для сумеснага прыкладання намаганняў з перспектывай неадкладнай аддачы ў маштабах саюза з'яўляюцца сучасныя транспартныя калідоры, створаныя на аснове нацыянальных сегментаў і аб'ядноўваючыя Вялікую Еўразію.

На поўдні і ўсходзе ў нас сфарміраваны пояс добрасуседства. Трэба змацаваць яго сеткай аўтамабільных дарог і чыгункі і транспартна-лагістычных хабаў. Інтэграваныя еўразійскія транспартна-лагістычныя калідоры павінны стаць разумнымі, мультымадальнымі, экалагічнымі артэрыямі з адзінай лічбавай платформай адміністравання.

Скарачэнне часу і кошту транзіту праз Еўразію павысіць канкурэнтаздольнасць маршруту ў параўнанні з марскімі шляхамі. Дасць магчымасць пазіцыянаваць ЕАЭС як глабальны транзітны хаб. Прапаную разгледзець гэту ініцыятыву сумесна з краінамі-наглядальнікамі, а таксама ў рамках дыялогу ЕАЭС - ШАС.

Яшчэ адзін каталізатар росту праз сферу паслуг - фінансавая інтэграцыя. У ЕАЭС 2.0 інвестыцыі павінны перасягаць граніцы, ствараючы новыя магчымасці. Неабходна ў найкарацейшыя тэрміны завяршыць выкананне задач па фарміраванні агульнага фінансавага рынку: падпісаць і ратыфікаваць пагадненні аб стандартызаванай ліцэнзіі ў банкаўскім і страхавым сектарах, аб узаемным доступе ўдзельнікаў фінансавага рынку.

У саюзе версіі 2.0 непазбежны акцэнт на лічбавізацыю, хочам мы гэтага ці не. Стварэнне адзінай лічбавай платформы для бізнесу, развіццё электроннага гандлю, выкарыстанне вялікіх даных - гэтыя тыя напрамкі, якія дапамогуць нашым эканомікам павысіць сваю эфектыўнасць.

Пры гэтым унутры саюза неабходна заканчваць лозунгі аб захаванні нацыянальнага лічбавага суверэнітэту. Наадварот, трэба на практыцы састыкаваць прымяняльныя праграмныя платформы і забяспечыць трансгранічны абмен інфармацыяй з нацыянальных баз і рэестраў, прызнаць электронныя подпісы і лічбавыя дакументы.

Аднак, вырашаючы названыя прыкладныя задачы, мы павінны помніць, што галоўная мэта развіцця саюза - павышэнне дабрабыту грамадзян. Усе нашы намаганні толькі ў імя чалавека. Таму ў полі нашай увагі павінны знаходзіцца тэмы стварэння новых рабочых месцаў, кіруемай працоўнай міграцыі, атрымання адукацыі і меддапамогі, раскрыцця патэнцыялу ўзаемнага турызму.

Дарагія сябры!

У нашым распараджэнні ёсць усе інструменты, якія многія краіны толькі спрабуюць ствараць. Цяпер асноўная задача - павялічыць эфектыўнасць іх выкарыстання на карысць рэальнай інтэграцыі. Ні ў якім разе нельга ператварыць наш саюз у пляцоўку для пустых размоў. Наадварот, ён павінен стаць максімальна прывабным для новых удзельнікаў.

Ведаеце, мы вельмі шмат апошнім часам гаворым аб тым, што ў свеце такая турбулентнасць - дай бог пераадолець яе. Калі нехта з постсавецкай прасторы (гэта датычыцца эканомікі) з нас думае, што можна недзе праскочыць асобна, нейкую выгаду паймець сёння, - памыляецца.

Нам ні ў якім разе нельга страціць адзіны рынак, што дастаўся нам і яшчэ застаўся ад Савецкага Саюза. Тыя вытворчасці, якія мы сёння маем высокатэхналагічныя.

На прыкладзе Расіі мы бачым: калі пабег Захад (размова пра адмову заходніх партнёраў ад супрацоўніцтва. - Заўвага БЕЛТА), з цяжкасцю, але Расія спрабуе (і шмат што зрабіла ў гэтым плане) рэанімаваць свае вытворчасці, якія былі на даволі высокім узроўні ў Савецкім Саюзе. Нават у аўтамабілебудаванні. Вазьміце - "Лада", "Масквіч", "Жыгулі", як мы называлі. Ёсць нармальныя аўтамабілі (сучасныя ў Расіі. - Заўвага БЕЛТА). Можа, пакуль не "Мерседэс", але добрыя аўтамабілі. Так і па іншых напрамках.

Таму нам нельга дапускаць ніякіх такіх памылак. Трэба захаваць усё тое, што нам дасталася ад Саюза, і тое, што яшчэ дыхае на сённяшні дзень. І ні ў якім разе не глядзець па баках. Ніхто нас нідзе не чакае. Эканоміка нас прывядзе да таго, што мы ўсё роўна будзем разам. Гэта - наша прастора. Яна створана многімі пакаленнямі. І цяпер час такі, што нам на гэта трэба звярнуць самую сур'ёзную ўвагу. Толькі разам, ведаючы адзін аднаго і пакуль размаўляючы на адной мове.

І вы бачыце - сёння прысутнічаюць прадстаўнікі 30 краін у Мінску. І далёкая Нікарагуа, і М'янма, і Эміраты - заўтра (на саміце ЕАЭС. - Заўвага БЕЛТА) мы будзем абмяркоўваць пытанне свабоднага гандлю - і іншыя, іншыя, іншыя, якія гатовы з намі супрацоўнічаць. Але мы, ядро ЕАЭС, сёння прысутныя ў Мінску, павінны ім нешта прапанаваць.

Яшчэ адзін прыклад на заканчэнне. Вы ведаеце пра пазіцыю, дапусцім, Арменіі. Ну проста сёння кіўнуць: "Вось, не прыехалі, такія-сякія…" Гэта мы можам, гэта мы ўмеем. Але калі нешта здараецца, не можа быць вінаваты адзін бок. Нам трэба пашукаць прычыны і ў іншым. Чаму Арменія заняла такую пазіцыю? Напэўна, не ўсё ў нас тут у парадку. Адмахвацца ад гэтага нельга.

Прыкладаў вельмі шмат. Я мякка заўважыў: 18 асноўных палажэнняў з нашай стратэгіі, якая павінна была быць рэалізавана да 2025 года, не рэалізаваны. Мы заўтра (на саміце. - Заўвага БЕЛТА) аб гэтым паспрабуем пагаварыць, калі кіраўнікі дзяржаў на гэта пагодзяцца. Скажу адкрыта, асаблівага жадання ўнікаць у гэтыя складаныя пытанні ў нас у цэлым няма. Але мы павінны сябе прымусіць. Час ад нас патрабуе гэтага.

Калі будзем, як я часта гавару, таптацца на месцы, калі будзем рухацца марудна, нас дагоняць, затопчуць і пойдуць наперад іншыя. Як гэта, шчыра кажучы, адбываецца па многіх напрамках.

Яшчэ раз паўтару, нельга ператварыць наш саюз у пляцоўку для пустых размоў. Ён павінен стаць максімальна прывабным для новых удзельнікаў. Колькасць краін, прадстаўленых на форуме, паўтараю яшчэ раз, паказвае вялікую цікавасць да нашага аб'яднання. І давайце скарыстаемся гэтым момантам (гэта момант) максімальна.

Дзякуй вам за ўвагу!"