Паляшук, 1920-я гг. (Фота: nabytki.wixsite.com)
Сёлетняя культурная сталіца Беларусі – Пінск – адметная кропка на карце краіны. У гэтым горадзе на Брэстчыне захавалася больш за 180 аб’ектаў, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей. А яшчэ Пінск мае нефармальны, але агульнапрызнаны статус – сталіца беларускага Палесся з яе насельнікамі – палешукамі. Кім з’яўляецца паляшук і чым ён адрозніваецца ад беларуса, які мае характар і як у яго атрымалася наладзіць жыццё пасярод багны? Адказы на гэтыя пытанні для міжнароднага радыё “Беларусь” шукала краязнаўца, аўтар шматлікіх турыстычных даведнікаў па Піншчыне, лепшы экскурсавод года паводле конкурсу “Пазнай Беларусь” Таццяна Хвагіна.
Экскурсавод і краязнаўца Таццяна Хвагіна (Фота pinsknews.by)
Госці Пінска, гуляючы па пешаходнай вуліцы Леніна, сустракаюцца з палешуком. Бронзавая скульптура паўстала да 920-годдзя сталіцы беларускага Палесся. Зборны вобраз карэннага жыхара тутэйшых зямель нарадзіўся стараннямі брэсцкага скульптара Аляксея Паўлючука. Калі быў зроблены невялічкі макет, то кожны, хто быў далучаны да абмеркавання гэтага помніка, казаў: “Не, напэўна трэба капялюш змяніць”, “А навошта лапці на нагах? Давайце боты яму адзенем!”
Галоўная ідэя скульптуры якраз звязана з неверагодным патрыятызмам пінчукоў: і жыхароў Пінска, і пінскіх ваколіц. Людзей-кансерватараў, адрэзаных ад іншага свету, якія ўмелі ў такіх цяжкіх умовах, на балоце, на гэтых рэках і каналах не толькі выжываць, але радавацца жыццю. Нетутэйшых успрымалі насцярожана, глядзелі пагардліва: новы чалавек без дапамогі карэнных пінчукоў тут доўга не пратрымаецца.
Бронзавы паляшук на цэнтральнай вуліцы Пінска (Фота variag.net)
Палеская зямля балоцістая, складаная, таму характар палешука гартаваўся няпроста. Людзі, якія абралі гэты край і палюбілі яго, навучыліся скарыстоўваць рэсусры навакольных рэк і балот. Невыпадкова вядомая амерыканская даследчыца і вандроўніца Луіза Арнэр Бойд, пабываўшы тут, адзначыла: “На Зямлі знойдзем не так шмат месцаў, дзе балоты, рэкі, каналы, вялікая абводненасць тэрыторыі так паўплывалі на характар і побыт людзей”.
Сялянскі двор у Пінкавічах. Ілюстрацыя з экспедыцыі Луізы Арнэр Бойд (Фота noweteksty.wordpress.com)
На Палессі кажуць так: “Паляшук нараджаецца ўжо з загнутым мезенцам. Гэтаму ёсць тлумачэнне: калі ён кудысьці паедзе і патрэбна будзе пачаць гутарку, пазнаёміцца і прадставіць сябе найлепшым чынам, тады наш пінчук выстаўляе нагу наперад, нос задзірае як мага вышэй, паказвае ўжо загнуты палец і з гонарам прамаўляе: “Па-першае, я з Пінска!”
У трылогіі “На ростанях” Якуб Колас, які настаўнічаў на Палессі, пісаў: “Па Каралінскім рынку хадзілі палешукі і паляшучкі, вельмі ганарыстыя. Тое, што не тычылася Палесся, іх не цікавіла”. Гэта як адасобленая цывілізацыя.
Паляшук – гэта беларус, але ў яго характары шмат адметнасцей. Ажно да ХХ стагоддзя, да пачатку меліярацыі, ён жыў пад Пінскам і, не тое што ў сталіцы – часам не быў нават у Пінску, бо не было патрэбы.
Зразумела, сёння ўжо не знойдзем такіх адарваных ад цывілізацыі палешукоў. У нашыя дні аўтэнтычная культура найперш захоўваецца ў песнях, абрадах, паданнях, традыцыях народнай медыцыны. І гэтым Палессе вылучаецца.
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
Адказ:
Дзякуй за водгук!
Hallo Jana und Jelena,
Höre gerade den tollen Song 10:45 min ( Hörerbriefkasten) Was ist das für ein traditionelles Instrument im Soloteil, klingt etwas wie ein Dudelsack, aber der ist ja in Schottland:-)
LG
Dietmar Wolf
Адказ:
Lieber Dietmar,
das ist wirklich ein Dudelsack :) In Belarus wird es aber Dudá genannt. Eigentlich ist Duda ein belarussisches traditionelles Musikinstrument. Übrigens gibt es viele Arten und Formen von Dudelsack in verschiedenen Kulturen und Ländern von Südamerica bis Indien.
PS: das Lied ist Каляда На Балоце von Тутэйшая Шляхта. ;)
Beste Grüße
Dear sir
How are you. I am rasheed from Pakistan. I am listners of radio Belarus. All programe is informative & intersting. I am intersting in history & culture. Thanks. Please send me some datiles about radio.
Muhammad RASHEED KHAN
PAKISTAN
Адказ:
Dear Muhammad Rasheed Khan, thank you very much for listening to RBI! We'll send you a parcel via regular mail as soon as possible.
Stay tuned and 73!
RBI
Добрый день! Прошу уточнить, что за песня играла в субботу 29.09.2018 в период с 14.00 до 16.00 со словами "Маша Маруся...в Беларуси". Буду очень признательна за ответ.
Елена
Адказ:
Добрый день, Елена!
Интересующая вас музыкальная композиция - песня "Маня-Маруся", которую исполняет ансамбль "Сябры" (вокал: Валерий Рязанов)!
Спасибо, что Вы с нами!
Вiтаю радыё Беларусь! Я з`яуляюся сталым слухачом Вашай радыёстанцыi. Вельмi падабаюцца перадачы на замежных мовах, якiя даюць магчымасць не толькi даведацца, што адбываецца ў Беларусi i за яе межамi, але ж i ўдасканалiць веды ангельскай, нямецкай, французскай моваў, праслухаўшы перадачы. Хацелася б даведацца, цi плануе радыёстанцыя вяшчанне на FM у Мiнску, бо ў заходнiх рэгiёнах Беларусi радыёстанцыя на FM працуе. У шматнацыянальным Мiнску жыве шмат замежных грамадзян, таксама прыязджаюць турысты, якiя б маглi даведацца пра тое, што аббываецца ў краiне i за яе межамi праз радыё Беларусь. На сёння ў Мiнску няма нiводнай англамоўнай цi iншамоўнай радыёстанцыi. З павагай, ваш слухач Сяргей.
Адказ:
Сяргей, дзякуй за паведамленне! Сапраўды, у Мінску нашы перадачы ў ФМ-дыяпазоне не чуваць. Аднак вы можаце паслухаць абсалютна ўсе нашы перадачы непасрэдна на сайце радыё «Беларусь». Уверсе на старонцы ёсць два радкі: он-лайн вяшчанне і ФМ-вяшчанне. Так што далучайцеся да нас у Інтэрнэце!
FM-перадатчыкі і частоты:
Ракітніца - 106.2 МГц
Гродна - 95.7 МГц
Свіслач - 104.4 МГц
Геранёны - 99.9 МГц
Браслаў - 106.6 МГц
Мядзель - 102.0 МГц
Спадарожнікавае вяшчанне:
тэхнічныя параметры глядзіце тут